|
Zespół tunelu
schronowego w Strzyżowie został zaprojektowany i
zbudowany przez niemiecką firmę „Organisation Todt” w
okresie pomiędzy wiosną 1940r. i latem 1941r. Wchodził w
skład kompleksu schronowego w Stępinie-Cieszynie i
Strzyżowie – Fűhrershauptguarier – Anlage Sűd”.
W skład zespołu w Strzyżowie wchodziły: tunel schronowy dla
pociągu sztabowego, bierne schrony zaplecza
technologicznego, tunel instalacyjny, 1-torowa bocznica
kolejowa, drewniany peron pomiędzy tunelem, a stacją
kolejową oraz grobla o nieznanym przeznaczeniu.
Tunel schronowy jest budowlą w całości podziemną na
rzucie wydłużonego prostokąta o łącznej długości 438 m,
posiada przekrój kolisty o średnicy 8,87m. Ściany boczne
betonowe, w części żelbetowe. Sklepienia z cegły
klinkierowej na zaprawie cementowej. Wlot i wylot tunelu
zamykają żelbetowe zapory z prostokątnymi portalami o
szerokości 5,4 m i wysokości 4,5 m, w których zamontowano
potężne dwuczęściowe drzwi żelazne z wywietrznikami w górnej
części i obudowanymi wejściami strażniczymi po obu stronach
tunelu ( jedyne w Polsce zachowane do dzisiaj).
W dniach 27-28.08.1941r., w związku ze spotkaniem Hitlera z
Mussolinim w Stępinie, w tunelu strzyżowskim bazował pociąg
sztabowy Hitlera „Amerika”. Niemiecki pociąg sztabowy
zatrzymał się w tunelu również w paźdźierniku 1943r. W
1944r. w tunel został opanowany przez partyzantów AK. Po
wojnie tunel wykorzystywany był do różnych celów, m.in. jako
magazyn – lodownia Centrali Rybnej, garaż Spółdzielni
Transportu Wiejskiego. W 2002 r. wykonano koncepcję
adaptacji tunelu na strzelnicę wojskową. Do adaptacji nie
doszło. Od początku lat 90-tych tunel służył miejscowej
ludności jako połączenie komunikacyjne-przedłużenie ul.
Tunelowej w kierunku Żarnowej. Schron zaplecza
technologicznego w latach 70-tych został zaadoptowany na
magazyn, a w latach 1993-94 na budynek techniczno-socjalny
oczyszczalni ścieków. Obecnie mieści się w nim także
pomieszczenie, do którego można dość tunelem, w którym
wystawione są militaria, stare ubrania wojskowe i uzbrojenie
żołnierzy z czasów II Wojny Światowej.
Tunel instalacyjny. Jego projekt i budowa przebiegała
równolegle do powstania tunelu schronowego. Wykonawcą obu
obiektów była niemiecka firma „Organisation Todt”, która dla
zamaskowania prawdziwego przeznaczenia obiektów prowadziła
prace pod szyldem firmy chemicznej "Askania Werke". Przez
tunel przeprowadzono instalacje zasilające tunel schronowy
(ewentualnie skład pociągu sztabowego) w energię
elektryczną, wodę, energię cieplną i przefiltrowane
powietrze. Tunel funkcjonował do 1944 roku, kiedy to w
schronie tunelowym ulokowano montownię silników lotniczych "Flugmotorwerke".
W czerwcu 1944 roku Niemcy ewakuowali montownię i wywieźli
część wyposażenia schronu zaplecza technologicznego. Od tego
czasu obiekt nie był wykorzystywany.
Mapa
 |
